በዓል መጋቢት 8 ኣብ ኖርወይ

መጋቢት 8 ብደለይቲ ፍትሒ ኖርወይ ኣብ ከተማ ሽየን ብክብ ዝበለ ድምቀት ተኸቢሩ ውዒሉ። ኣብቲ ኖርወጃውያን ዕዱማት ዝተረኽቡዎ በዓል ካብ ምሉእ ኖርወይ ዝተረኽቡ ወኪላት ጨናፍር ምስረት ምንቅስቓስ ንድሕነት ሃገርን ሲቪካዊ ማሕበራትን ካልኦት ደለይቲ ፍትሕን ተረኺቦም ነይሮም። ኣብዚ ብክብ ዝበለ ድምቀት ዝተኸብረ በዓል ዝተነበ ጽሑፍ እዚ ዝስዕብ ነይሩ። ነቲ በዓል ካብ ኦስሎ፡ ስታቫንገርን ትሮንድሃይምን ዝመጽኡ ስነጥበበኛታት ኣማዕሪጐሞ ኣምስዮም።

ሕብረተሰብ ኤርትራ ከም ሓደ መስፍነ ርእሰማላዊ ሕብረተሰብ መጠን ጓልኣንስተይቲ ንማለቱ መሰላ ሕሉውዩ’ኳ እንተ ተባህለ፡ ካብ ተባዕታዊ ልዕልና ናጻ እያ ምባል ነፍስኻ ምትላል ጥራይ’ዩ ክኸውን ዝኽእል። ኣብ ሰውራ ኤርትራ 30% ካብ ተጋደልቲ ደቂኣንስትዮ ከም ዝነበራ ናይ ኣደባባይ ምስጢር’ዩ። ደቂኣንስትዮ ኣብ ተዋጋኢ ኣሃዱ፡ ኣብ ምምህርና፡ ኣብ ሕክምና ወዘተ ኣገልጊለን። ከም ውጽኢት ናይዚ ድማ ብርክት ዝበሉ ኣህጉራዊ ጋዜጠኛታትን ውሩያት ሰባትን ዓለም ናብ ሜዳ ኤርትራ ወረር ብምባል ብዛዕባ ደቂኣንስትዮ ኤርትራ ይፍጽሞኦ ንዝነበራ ቅያ ኣድኒቖምን ጽሒፎምን። እቲ ዘገርም፡ ገለ ተጫረቕቲ ብጾት “ማዕርነት ደቂኣንስትዮ ዓዲኣቤቶ ክሳብ ንበጽሕ’ዩ፡” ክብሉ ከለዉ ከም ጭራቃን ጥራይ ንወስዶ ምንባርና እዩ። እቲ ሽዑ ከም ዋዛ ዝተባህለ ቃላት ግን ድሕሪ ናጽነት ኣብ ባይታ ክንጸባረቕ ተራእዩ። ደቂኣንስትዮ ኤርትራ ድማ ካብ ካልኦት ኣብ ኣፍሪቃ ወይ እስያ ዝርከባ ደቂኣንስትዮ ብዘይፍለ ጽቑጣት ከም ዝኾና ብጭቡጥ ተራእዩ።

ድሕሪ ናጽነት ኢሰያስ ኣፍቀርቂ ንተጋደልቲ ኤርትራ ካብ ሃማደኤ ክንጽለንን ነቲ ማሕበር ናብ ሓደ ምእዙዝን ልሙስን መሳርሒ ክቕይሮ ግዜ ኣይወሰደሉን። ከም ሳዕቤን ድማ እሺ በሃልቲ ብዝኾና ሓለፍቲ ረቕሪቑ፡ ኣባላቱ ናይ ቃልሲ መንፈሰን ካም ዝዳኸም ገይሩወን። ንሓለፍቲ ማሕበር ብምእዙዛት ብምትካእ ድማ ኣብ ክንዲ ንማዕርነተን ዝቃለሳ ኣብ ካልኣዊ ጕዳያት ከም ዝተኵራ ገይሩወን። ደቂ ኣንስትዮ ኤርትራ እቲ ኣብ ግዜ ሰውራ ዝኣተዎኦ መብጽዓ ከም ዝተጠልመ ብዝርዝር ንምርኣይ ነዚ ዝስዕብ ኣብነታት ንመልከት።

• ድሕሪ ረፈረንደም መንግስቲ ንዝበዝሓ ኣደቈልዑ ዝነበራ ደቂኣንስትዮ ተጋደልቲ ከጣይሰን ምስ ሓሰበ ብወገን ሃማደኤ ተቓውሞ ተራእዩ። ኣብ ከምዚ ኵነታት መንግስቲ ሜላ ብምቕያር ብፍላይ ነተን ኣደቘልዑ ዝነበራ ልዕሊ ሽሕ ዝኾና ተጋደልቲ ናይ ክሊማ ተጻባእነት ናብ ዘለዎ ቦታታት ብቕያር ክኸዳ ወይ ድማ ክጣየሳ ዝብል መምርሒ ሂቡወን። ዝበዝሓ ድማ ክጣየሳ ተገዲደን። እዚ ስጕምትዚ ካብ ነቐፌታ ናይ ማሕበረሰብ ዓለም ንምድሓን ዝተወስደ ጥበብ ነይሩ። ብዙሓት ደቂኣንስትዮ ግን ኣይስራሕ፡ ኣይትምህርቲ ብምዃን ኣብ ከቢድ ጸገም ኣትየን ናብራአን ምእላይ ክሳዕ ዝስእና ኮይነን።
• ምስ ምእዋጅ ሃገራዊ ኣገልግሎት ደቂኣንስትዮ’ውን ናብ ሳዋ ክወርዳ ተገዲደን። ኣብ ሳዋ ታዕሊም ድሕሪ ምውዳእ ግን እተን ምልኩዓት ኣገልገልቲ ሓለፍቲ ክኾና ኣብ ቤትጽሕፈታቶም ክምደባ ጀሚረን። ኣብቲ ቤትጽሕፈታት መርውዪ ጾታዊ ስምዒተን ብምዃን ድማ ናብ ወሻሽማኦም ከም ዝተቐየራ ይፍለጥ። እዚ ተርእዮ እዚ ዝኾነ ኣብ ሳዋ ዝበጽሐ ተዓላማይ ዝፈልጦ ነገር’ዩ። እቲ ዘሕዝን ግን ብፍላይ ኣብ ናይ ግንባራት ቤትጽሕፈታት ዝምደባ ደቂኣንስትዮ ንሓለፍተን ጥራይ ዘይኮነ መርወዪ ጾታዊ ባህጊ ኣጋይሾም’ውን ይኾና ምንባረን’ዩ።
• ኤርትራ ብዙሕ ጸጋታት ዘለዋ ሃገር’ኳ እንተኾነት፡ ብሰንኪ ግጉይ ቍጠባዊ ፖሊሲታት መንግስቲ ዝበዝሕ ህዝባ ኣብ ድኽነት’ዩ ዝነብር። መንእሰያት ኣብቲ መወዳእታ ዘይብሉ ኣጋልግሎት ብዘይ ደሞዝ ስለ ዝቝረኑ ኣባታዊ ግቡኦም ክፍጽሙ ኣይክእሉን። ስለዚ፡ መርዑቶምን ደቆምን ዝናብዮም ኣይረኽቡን። ከም ሳዕቤን ድማ ኣብ ጐደናታት ኣስመራ ብርክት ዝበላ ዕሸላት ዝሓዘላ መንእሰያት ኣደታት ክልምና ንዕዘብ። ሽርሙጥና ኣብ ኤርትራ ብሕጊ ክልኩል’ዩ። ዝበልዖኦ ዝሰኣና መንእሰያት ግን ንጸልማት ከም ጕልባብ ተጠቒመን ስዉር ሽርሙጥና ከካይዳ ምዕዛብ ልሙድ ነይሩ። ካብ ደቂተባዕትዮ ብዘይፍለ ድማ ብወተሃደራዊ ግፋ ከም ዓሳ ተጀሊበን ናብ ሳዋ ይወርዳ።
• ደቂኣንስትዮ ታዕሊም ምስ ወድኣ ብወተሃደራዊ ሞያ ክምዕብላ ኣይክእላን’የን። ኵሉ ግዜ ካብ ጠማቲ ኣዒንቲ ሓለፍቲ ስለ ዘየምልጣ፡ ወይ ናይ ሓላፊአን ድሌት ከማልኣ ኣለወን። ኣይፋል እንተ ኢለን ግን ኣብ ታርጌት ስለ ዝኣትዋ፡ ክሳዕ ኣላሽ ኢለን ዝንብርከኻ ናብ ኣዝዩ ርሑቕ ቦታ ይምደባ። ንሱ ጥራይ ዘይኮነ ዕረፍቲ ይኽልኣን ካልእ መሰላተን ይሕረማን። ኣብ መወዳእታ ድማ መጻወቲ ሓለፍቲ ብምዃን ኣይ ካብ ሓዳር ኣይ ካብ ስራሕ ዘርሞ ዘርሞ ይተርፋ። ካብዚ ዝተበገሰ ድሕሪ ናጽነት ብውትህድርና ስም ዝረኸበት ጓልኣንስተይቲ ዘይምህላዋ ድማ ናይዚ መርኣያ እዩ። ኢሰያስ ብዛዕባ ናይ ደቂኣንስትዮ ሳዋ ምውራድ ኣብ ሲነማ ካፒቶል ንህዝቢ ኣኪቡ መደረ ኣብ ዝገበረሉ እዋን’ውን፡ ንእግረ መንገደን ከኣ ሞራል ይኾንኦም ኢሉ ኣባጭዩለን ነይሩ እዩ።
• ሃገርና ኤርትራ ንደቂተባዕትዮ ጥራይ ዘይኮነ ንደቂ ኣንስትዮ’ውን ናብ ሓንቲ ከፋት ቤትማእሰርቲ ካብ ትቕየር ልዕሊ ዓሰርተ ሓሙሽተ ዓመታት ሓሊፉ ኣሎ። ኣደታት ኤርትራ ሰብኡተን፡ ደቀን፡ ኣሕዋተንን ኣዝማደንን ብዘይ ሕጋዊ ኣገባብ ዝእሰሩወን እንተኾይኖም ከመይ ዝበለ ቍጠባውን ስነኣእምሮኣውን ጸገም ክወርደን ከም ዝኽእል ንምግማቱ ዘሸግር ኣይመስለንን። ካብ ከምዚ ዓይነት ሕሰም ንምግልጋል ድማ ካብ ዝፈትዋኣ ሃገረን ክሃድማ ይመርጻ። እቲ ጕዕዞ ኣዝዩ ጽንኵር ስለ ዝኾነ ግን ግዳያት በደዊን፡ ሳሃራን ዓሳታት ባሕርን ካብ ምዃን ኣይድሕናን። ኣብ ማእከላይ ባሕሪ ዘጋጠመ ናይ ሓንቲ ኣደ ሰለስተ ቈልዑ ኣሰቃቒ ሞትን መቕዘፍቲ ናይ ሓንቲ ጥንስቲ ምስ መዳሕንቲ ናይቲ ዕሸልን ገለ ካብቲ ኣብ ልዕሊ ደቂ ኣንስትዮ ኤርትራ ዝወርድ ዘሎ መከራን ግፍዕን መርኣያ እዩ።
• ደቂኣንስትዮ ኤርትራ ጥኑስታን ሓራሳትን ከይተረፋ ፍትሒ ብዝጐደሎ ኣገባብ ይእሰራ፡ ይቕጥቀጣ ብዘይ ፍርዲ ድማ ኣብ ንዓመታት ይዳጐና። ደቅኽን ናበይ ከይዶም? እንተ ዘየምጺእክንኦም ሓምሳ ሽሕ ናቕፋ ክፈላ ይብሃላ። ከም ናበይቲ ስድራ መጠን ብስእነት ባኒ፡ ላምባ፡ ማይ ሓይሊ ኤለትሪክ ዘጋጥመን ማሕበራዊ ጸገም ማእለያ የብሉን። ነዚ ድየን ደኣሞ ተቓሊሰን? እዚ እዩ’ምበኣር ህይወት ኤርትራዊት ጓልኣንስተይቲ። ብህዝቢ መረረ ምስ በዝሐ ደቂኣንስትዮ ካብ ውትህድርና ናጻ ክኾና’የን ተባሂሉ ነይሩ። እቲ መምርሒ ግን ንህዝቢ ንምትላል ጥራይ ዝዓለመ ስለ ዝነበረ ገና ናብ ሳዋ መራድን ኣብ ሰራዊት ምግልጋልን ኣየቋረጻን።

መደምደምታ: ጾታዊ ማዕርነት ዝብል ኣምር ኣብ ኤርትራ ኣይሰርሕን’ዩ። 90% ኤርትራውያን ተጸቒጠን ብሓሳረ መከራ እናነበራ፡ ንርኣዩለይ ተባሂሉ ህዝቢ ዘሰከመን ሓላፍነት ክሰርሓሉ ዘይክእላ ሰለስተ ደቂኣንስትዮ ሚኒስተራት ስለ ዝተባህላ ጥራይ፡ ወይ ደርዘን ዘይኣኽላ መራሕቲ መካይን ስለ ዘለዋ፡ ማዕርነት ኤርትራውያን ደቂኣንስትዮ ተረጋጊጹ ማለት ኣይኮነን። ስርዓት ህግደፍ፡ ዓመት መጽአ ኣብ መጋቢት ሸሞንተ ነቲ ኣብ ባይታ ዘሎ ሓቂ ደፊኑ፡ ብመራኸቢ ብዙሃን ደቂኣንስትዮ ብዛዕባ ዘመዝገብኦ ዓበይቲ ዓወታት ክዝርዝር ዓንገረር ክብል ይስማዕ’ዩ። ደቂኣንስትዮ ኤርትራ ግን ንመሰለን መሪር ቃልሲ ኣሕሊፈን ከብቅዓ፡ ብስዉር ልዕልነት ደቂተባዕትዮ ይሳቐያ ከም ዘለዋ ክፍለጥ ይግብኦ። ድሕሪ ናጽነት፡ ኣብ ውሽጢ ሕብረተሰብ ኤርትራ ንማዕርነት ደቂኣንስትዮ ዘተባብዕ ጽዑቕ ጐስጓሳት ነይሩ ክብሃል ኣይክእልን። ከም ሳዕቤን፡ ልዕሊ ሓምሳ ዓመት ዝዕድመአን ደቂኣንስትዮ ኤርትራ ጓልኣንስተይቲ ምስ ወዲተባዕታይ ማዕረ ድያ ተባሂለን ክሕተታ ከለዋ፡ “ብተባዕታይ ደርሆ’ዩ ዝወግሕ” ዝብል መልሲ’የን ዝህባ። ድሕሪ ናይ ሰላሳ ዓመታት ብረታዊ ቃልስን ናይ 25 ዓመታት ናጽነትን ደቂኣስንትዮ ኤርትራ ገና ከም ሓንቲ ክንፋ ዝተሰልዐት ዑፍ’የን። ብሓጺሩ ምስ ወዲተባዕታይ ማዕረ ክኾና ኣይከኣላን። እዚ ድማ ኣብቲ ዘብዝሕ ክፋል ህዝብና ዝነብረሉ ገጠራት ኤርትራ ኬድካ ብምዕዛብ ክረጋገጽ ይከኣል።

ዓወት ንማዕርነት ደቂ ኣንስትዮ!!