ዋና ኣማኻሪ ውልቀ መላኺ ኢሳያስ የማነ ገብረኣብን ሚኒስተር ወጻኢ ጉዳይ ህግደፍ ዑስማን ሳልሕን ኣብ ዝሓለፈ 2 ጥቅምቲ፡ ኣብ ከባቢ ዋሺንግቶን ዲሲ ህዝባዊ ሰሚናር ከካይዱ መደብ’ኳ እንተነበሮም፡ እቲ ሰሚናር ብሚኒስትሪ ጉዳያት ወጻኢ ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ ከምዝተከልከለ፡ ሓደ ካብ መሳርሒ ስርዓት ህግደፍ ዝኾነ ብስም National Council of Eritrean Americans (NCEA)ዝፍለጥ ማሕበር ብሕርቃን መግለጺ ኣውጺኡ። እቲ መግለጺ፡ መንግስቲ ኣመሪካ ናይ ምእካብን ሓሳብካ ናይ ምግላጽን መሰል ብጥሓስ፡ ንቅዋም ኣመሪካ ዝጥሕስ ኣንጻር ኤርትራውያን ኣመሪካውያን በደል ከምዝፈጸመ ኣማሪሩ። እቲ ምስራዝ ህዝባዊ ኣኼባ ዘሕረቆም ደገፍቲ ኢሳያስ ድማ፡ ንፕረዚደንት ኡባማ ጸሊም ውልቀመላኺ መራሒ ብምባል ትሃኖም ከውጽኡ ፈቲኖም። ማሕበር ኤርትራውያን ኣመሪካውያን ወዮ ድኣ ካብ ኣፍንጭኦም ኣርሒቆም ዘይሓስቡ ኮይኖም እምበር፡ የማነ ገብረኣብን ዕስማን ሳልሕን ገበነኛታት ስለዝኾነ፡ ኣብ መሬት ዲሞክራስን ፍትሕን፡ ቀተልቲ ህዝቢ ናይ ህዝቢ ኣኼባ ከካይዱ ምኽልካሎም ጥራይ ዘይኮነ ብሰንሰለት ተኣሲሮም ኣብ ሕጊ ክቀርቡ’ዩ ዝግባእ። ማሕበር ኤርትራውያን ኣመሪካውያን ድማ፡ ትርጉም ፍትሕን ዲሞክራስን ኣይትፈልጥዎን ኢኹም ወይ ድማ ካብ ስርዓት ህግደፍ ዝወሃብኩም ጉንዖ ከይጎድለኩም ስለዝፈርሕኩምን ነብስኹም ስለዝፈትኹምን እምበር፡ ኣብ ኤርትራ ብስርዓት ህግደፍ ዝፍጸም ዘሎ ምግሃስ ሰብኣዊ መሰላትን ከይተዛረብኩም፡ ኣብ ኣመሪካ ብሰላምን ክብርን እናተቀመጥኩም ነቲ ብህዝቢ ዝተመርጸ ኡባማ ውልቀ መላኺ ኢልኩም ምጽራፍኩም ዘገርም’ዩ። ሕልና እንተዝህልወኩ፡ ንህዝብኹም ካብ ሕሰም ከተናግፉን ንስርዓት ህግደፍ ክትፍንፉኑን’ዩ ዝግባእ። ብስም ዲሞክራሲ መሰረት ዘይብሉ ክስን ንህግደፍ ከተሕጉሱ ወልደፍደፍ እንተኣብዚሕኩም ግን ተጠሪዝኩም ዝግበር ኣኼባ ህግደፍ ዕድል ከምዘለኩም ኣይትዘንግዑ።

እቲ ኣብ ከባቢ ዋሽንግቶም ዲሲ ብመልሓስን ርእስን ውልቀ መላኺ ኢሳያስ፡ ኣብ ኣህጉራውን ዞባውን ጉዳያት ዝሳተፍን መደረ ዘስምዕን ዕስማን ሳልሕ፡ነቲ ኣብ መበል 71 ሓፋሻዊ ዋዕላ ውድብ ሕቡራት ሃገራት ዘስምዖ ዘስደምም መግለጺ ንኣሜን ኢሎም ዝቅበልዎ ኤርትራውያን’ዩ ክደግመሎም መዲቡ ነይሩ። እቲ ብተግባራቱን ክድዓቱን ካብ መዛናታቱ ተሪፉ ኣጎዛ ኢሳያስ ኮይኑ ዘሎ ዕስማን፡ ኣብ ሓፈሻዊ ዋዕላ ውድብ ሕቡራት ሃገራት፡ ናይ ገለ ሃገራት ናይ ወጻኢ ፖሊስታት ንኤርትራውያን መንእሰያት ናብ ስደት ከምዘምርሑ የተሃራርፎም ኣሎ” ክብል ገሊጹ። ስርዓት ህግደፍ ነቲ ጠንቂ ኩሉ ሕሰም ህዝቢ ኤርትራ ምዃኑ ሓንቲ መዓልቲ ኣተንቢሁን ኣሚኑን ኣይፈልጥን’ዩ። ጉድለታቱ ንምሽፋን፡ ሓንሳብ ንኢትዮጵያ፡ ንመንግስቲ ኣመሪካ ጽንሕ ኢሉ ድማ ንምዕራባውያን ሃገራት ክውንጅል ዓመታት ኮይኑ’ሎ። ስርዓት ህግደፍ ካብ ናቱ ርእይቶ ፍልይ ዝበለ ሓሳብ ናይ ምቅባልን ድኽመታቱ ናይ ምእማንን ኣመልን ትብዓትን የብሉን። በብእዋኑ ናብ ስደት ዘምርሕ ዘሎን ኣብ ጎዕዞኡ ንሞትን ማእሰርትን ስቃይን ዝቃላዕ ዘሎ ኤርትራዊ ብሰንኪ ስርዓት ህግደፍ ዝኽተሎ ኣረሜናዊ ኣገዛዝኣ እምበር፡ ብስብከት ካልኦት ሃገራት ተደናጊሩ ዝፈትዋ ሃገሩን ስድራቤቱን ገዲፉ ኣብ ስደት ከርፋሕ ናብራ ከሕልፍን ክሓስርን ኮቶ ኣይመርጽን’ዩ። ንኤርትራውያን ደለይቲ ፍትሒ ዘገድሰና ቀንዲ ቁምነገር፡ ማሕበረ ሰብ ዓለም ንስርዓት ህግደፍ ከም ገበነኛ ይፍረዶ ኣይፍረዶ ኣይኮነን። ቃንዛን ሕሰምን ተዘከምቲ ንሕና ኤርትራውያን ስለዝኾና፡ ንሕና ኤርትራውያን ኢና እንታይነት ህግደፍ ብልክዕ ክንገልጽን ክንቃለሶን ኣብ ፍርዲ ከነቅርቦን ዝግባኣና።

እንተ ህግደፍ ኣብ ዝቀረባ እዋናት ብዲፕሎማሲ ንዓለም ከምዝሰዓረን ኣብ ዝሓለፈ 15 ዓመታት ኣንጻር ኤርትራ ተጠጂኡ ዝነበረ ሽርሕታት ከዝፈሸለን ጎብለልን ኮይኑ ከምዝወጸን ኣብ ማዕከናት ዜናታቱ ብዙሕ ይልፍልፍ ኣሎ። ንኣብነት ብስም ሃገራዊ ድሕነት ዝፍለጥ ብጸያፍ ትግርኛ ብጽሑፍን ስእልታትን መዓልታዊ ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ዘካይዶ ዘሎ ጃህራን ምስሉይነትን ብዙሕ’ዩ። “ዲጋታት ተሰሪሑ፡ ዋጋ ነዳዲ ጎዲሉ፡ ወርቂ ይሕፈስ ኣሎ፡ መዓርፎ ነፈርትን ወደብ ይህነጽ ኣሎ፡ ደሞዝ ተወሲኹ፡ ኤርትራ መስሕብ ወጻእተኛታት ኮይና…… እቲ ዝርዝር መወዳእታ የብሉን። እቲ ህግደፍ ከም ቁሪ ዝፈርሖ መሰረታዊ ጉዳያት፡ ማለት ኤርትራ ብቅዋም ክሳብ ዘይተማሓደረት፡ ብህዝቢ ዝተመርጸ ስርዓት ክሳብ ዘይሃለወ፡ መሰል ምዝራብን ሓሳብካ ብናጻ ምግላጽን ክሳብ ዘይሃለወ፡ ዜጋታት ኣብ ጉዳይ ሃገሮም ተዋሳእቲ ክሳብ ዘይኮኑን መሰል ዜጋታት ክሳብ ዘይተረጋገጸን፡ ህግደፍ ዝበለ እንተበለ ሓቅኛ እንታይነቱ ክቅየር ኣይክእልን’ዩ። ስርዓት ህግደፍ እንተኾይኑሉ ድማ፡ ንመንግስታት ካብ ምውንጃል ሓሊፉን፡ ጉድለታቱ ንምሽፋንን ንኣባጅጎ’ውን ተሓታቲ ናይ ኩሉ ገበናቱን ድኻማቱን ክገብሮ ክፍትን’ዩ።

ጽላል ካብ ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ