መስርሕ ሰላም ኢትዮ ኤርትራ ንገለ ሕጸ፡ ንገለ ተስካር ንገለ ዓቢ ሻቅሎት

ኣብ ሞንጎ ስርዓት ህግደፍን፡ ብኣብይ ኣሕመድ ዝምራሕ መንግስቲ ኣዲስ ኣበባን ዝካየድ ዘሎ ብላዕሊ ማዓር ዝተሸፈነ፡ ዉሽጣዊ ትሕዝትኡ ዘይተፈልጠ ስምምዓት፡ ዝተፋላለየ ስምዒታት ፈጢሩን ይፈጥርን ኣሎ።

እዚ ሓድሽ ምዕባለ፡ ንዝበዝሑ ኤርትራ ናጽነታ ዝኣወጀት ሓራ ሃገር ኮይና ካብ ኢትዮጵያ ብምፍላያ እህህ ክብሉ ዝጸንሑ ኢትዮጵያዉያን ማና ካብ ሰማይ ከምዝወረደ ኮይኑ ስልዝተሰመዖም፡ እዚ ሓድሽ ዝምድና ከም መስርሕ ሕጸ፡ መሰጋገሪ ናብ ምሉእ መርዓ ኤርትራ ብምልእታ፡ ወይ ድማ ብዉሑዱ ምምላስ ወደብ ዓሰብ ጌሮም ስለዝራእይዎ፡ ንቡር ዘይብሉ ፈንጠዝያ ከካይዱ ተዓዚብናዮም። እዚ ተስፋ ብዘይምኽንያት ኣይኮነን፡ ካብ ቃላት እቲ ከምፊን ዝበሎ ድላዩ ዝዛረብ፡ ኣብ መርዓ ጓሉ ዝተዳናፈቀ ዝመስል ዝነበረ፡ ደመኛ ህዝቢ ኤርትራ መራሒ ህግደፍ ድሕሪ ሕጂ ክልተ ህዝቢ እሊ ዝሓስብ ታሪኽ ዘይፈልጥ እዩ፡ ብምባል ልቡ ካብ ምስ ህዝብን ክብርን ሃገረ ኤርትራ ምስ ኢትዮጵያ ምዃኑ ብጋህዲ ዝመስከሮ ቃላትዩ።

ብወገን ዉልቀ መላኺ ኢሰያስ ድማ፡ ነቲ ካብ ነዊሕ ዓመታት ቀንዲ መታሃላልኽቱን ስግኣቱን ጌሩ ዝሓስቦ ወያነ ካብ ስልጣን ተዓልዩ እዩ፡ ኣብ ኢትዮጵያ ሓድሽ ስርዓት ይትከል ኣሎ፡ ብዋጋ ኤርትራ እንታይ ክሓትት ይኽእል ብዘይገድስ፡ ተስካር ወያነ እንኳዕ ኣርኣየኒ ዝዓይነቱ፡ ተራእዩ ዘይፈልጥ ፍሽኽታን ልብኻ ምጥብጣብን ተራእዩ።

ኣብዚ እቲ ቀንዲ ዘገድስ ናዓና ንኤርትራዉያን ቀንዲ ዘገድሰና እዞም ፍጻሜታት ዜይኮኑስ ሳዕቤናቶም እዮ። ሓቂ እዩ ብሰላም ዝረብሕ እምበር ዝጉዳእ ወገን ክህሉ ኣይክእልን፡ እንተኾነ ሰላም ብኸመይን ምስ መንን ዝብሉ ሕቶታት እዋናዉያን ኮይኖም ንረኽቦም። ብፍላይ ብወገን ኤርትራ፡ ህዝቢ ዉክልና ዘይሃቦ፡ ብገዛእ ቃሉ ንስልጣኑ ዝኾነ ኩንትራት ከምዘይብሉ  ዝምድር መራሒ ህግደፍ ዘካይዶ ዘሎ ወሽለኽነኽ ዘየሰክፍ ኣይኮነን። ጽቡቅ ትምኒት ጽቡቅ እዩ፡ ኣብ ዓለም ፖለቲካ ግን ብዘይ ታሓታትነን ሰናይ ትምኒት ምጽባይ ዕሽነት እዩ። ከምባህሊ ህግደፍ፡ ግሉጽነት ይኹን ተሓታትነት እቶም ቀንዲ ንፍጋት ኣምራት እዩም።

ነዚ ሓድሽ ምዕባሌታት ዘይናቱ መልክዕ ከትሕዝዎ ዝተዋፈሩ ናይ 03 ናይ ሓሶት ሓበሬታት ይዝርግሑ ምህላዎም ካብ ህዝቢ ዝተሓብአ ጉዳይ ኣይኮነን። ኩሉ እቲ ህቦብላ ምስ ሓለፈ፡ ኩሉ ጣቃ ዝግ ምስ በለ፡ ኣብ ኤርትራ ድሕሪ እታ ናይ ሓንት ማዓልቲ ድራማ ኣቃባብላ ዶክተር ኣቢይ፡ ንኤርትራዉያን ዘርብሕ ለዉጡ ጌና ኣይተራእየን፡ ዛጊት ናጻ ዝወጸ ናይ ፖለቲካ ይኹን ሃይማኖት እሱር የለን፡ ብጀካ እቶም ድሮ ዝተሓቶም ጉቦን ናይ እምነት ምኽሓድ ዝፈረሙ ዉሑዳት። ኣብ ኤርትራ ፖለቲካዊ ለዉጢ ተራእዩ ክባሃል እንተኾይኑ፡ እቶም ብቀደሙ ዉን ዝኾነ ገበን ዘይብሎም ንጹሃት ኣሻሓት ናይ እምነት እሱራት፡ ቅንጣብ ጉድለት ዘይነበሮም ጋዜጠኛታት፡ ላዕለዎት ሓለፍቲ መንግስትን እንተዘይተፈቲሖም፡ ገበን ተለዎም ድማ ናብ ፍርዲ እንተቀሪቦም; ተዘይኮይኑ ምሉሕ ካሕሳን ዝኣሰሮም ሽፍታ ድማ ብገበኑ እንተተሓቲቱ፡ ጥራይ እዩ ለዉጢ መጺኡ ኢልካ ክዝረብ ዝኽእል። እዚ ዓይነት ለዉጥታት እዚ ድማ ዉልቀ መላኺ ኢሰያስ ኣብ ስልጣን ከሎ ክመጽእ ዘይሕሰብ እዩ። ከምቲ ንልዕሊ 20 ዓመታት ዝሰማዕናዮ ክትግበር እዩ፡ እምበር ተተግቢሩ ዝብል ኣይራኣናን። ኣብ ሰራዊት ዓሰርተታት ዓመታት ዘገልገሉ ንብረት ህግደፍ ዝኾኑ ዜጋታት ጌና ኣብ ባርነት ከለዉ፡ ሕጂ ዝተዓለሙ ዙር 18 ኣዋርሕ ጥራይ እዮም ከገልግሉ ምባል ኣላገጭ እዩ።

ኤርትራ ምስ ኢትዮጵያ ዘለዋ ናይ ዶብ ሽግር ብሰላማዊ መንገዲ ምፍትሓ ብስራት እዩ። እንተኾነ መሰረት እቲ ኹሉ ጸገምና ምስ ኢትዮጵያ ዝነበረ ናይ ዶብ ጸገም ዘይኮነ፡ ኣብ ማእከል ከርሲ ዓድና ዘሎ ከዉሒ ከምዘይንፈርን ከምዘይንለምዕን ሕማም መንድዓት ኮይንና ዘሎ ስርዓት ህግደፍ እዩ። ስርዓት ህግደፍ ነቶም ትማሊ ሃገር ረመጽ ቀይሮም ኮፍ ከሊኦሞ ዝተሰዱ ዕሸላት ህጻናት፡ ኣብ ምድረበዳን ባሕርን ምስ ተቀዝፉ፡ ባንዴራታት ጥልያን ካልኦትን ንክብሪ ሰብኣዉነት ኣብ ፍርቂ ወሪደን ክንበልበላ ከለዋ፡ መንግስቲ ህግደፍ ግን ሬሶኦም ዓዲ ከይኣቱ ኣይፈቀደን፡ ወለዲ ግን ሬሳ ደቆም እኳ ክርከቡ ኣይካኣሉን። እዚ ምስ ዶብ ዘታኣሳስር እንታይ ኣለዎ። ዉዱብ ሕቡራት ሃገራት ዝገበሮ እገዳ፡ ካብ ዱባይ ነጋዶ ኤርትራዉያን ከእትዉዎ ዝኽእሉ ፊኖ ይኹን ሩዝ መን እዩ ሓሪምዎም። ነቶም ዝርካቦም ኣብ ዉሽጢ ኤርትራ ዝርከቡ ነጋዶ ኤርትራዉያን ብድሩት ሚዛንን ራእስማልን ጥራይ ክንቃሳቀሱ ዝደረተ ስርዓት ወያነ ኣይኮነን ህግደፍ እዩ። ሕጂ ዉን እንተኾነ፡ ካብ ኩሉ ባዓል ጸጋ ነጋዳይን ኤርትራዊ ኣብ ጎደቦታት ዓድታት ፋሕ ፋሕ ኢሉ እንከሎ፡ ንሰብ ጸጋ ኢትዮጵያዉያን ኣዉፈርቲ ምዕዳም ፍታሕ ዘይኮነ፡ ንኤርትራዉያን ኣሽካዓላል እዩ። ጸጋታት ሃገር ንጓኖት ኣሕሊፍካ ምሃብ፡ ብኸመይ እዩ ዜጋታት ኤርትራ ዘርብሕ።

ኣብ ስደት ዝነብር ኤርትራዊ እንትርፎ እቶም ዉሑዳት ወይጦታት ህግደፍ ዝበዝሕ ኤርትራዊ፡ በዚ ኣእምሩኡ ዝሳሓተ ዕቡድ መራሒ ዝግበር ዘሎ ስምምዓት ንረብሓ ሓፋሽ ህዝቢ ከምዘይኮነ ርዱኡ እዩ። ኢሰያስ ብዕቡድ ኣይካይድኡ ዘስዓቦ ተነጽሎ ኣብ ጭንቀት ጸኒሑ ንግዚኡ ብባዓል ኢማራት ዓረብ ዝተሃንደሰ ዉዲት ምጥፋእ ልኡላዉነት መሬት ኤርትራ ምፍራሙ ዘገርም ኣይኮነን። ነዊሕ ዘይከይድ ዕድመ ዉን ክህቦ ይኽእል ይኸዉን። እቲ ኣብ ባይታ ዘሎ ሓቂ ግን ኮምኡ ኣይኮነን።

ኢሰያስ ካብ ድስቱ፡ ድስቲ እንዳማቱ ከኽዉስ ዝብርሆ ሕሱር ባዓል ስልጣን እዩ። ኣብ ኢትይጵያ  ወያነ ተሳዒሩ እዩ፡ ኢትዮጵያ ድማ ብዉሽጣዊ ረጽሚ ትናወጽ ኣላ፡ እሞ ደግፈና ክንድግፈካ ስለዝተባህለ ገበጥኡ ምስ ወደአ፡ ሓድሽ መቛመሪ ዓዉዲ ተፈጢሩለይ ኢሉ እዩ ሃሊሉ ኣብዘይ ጉዳዩ፡ ሴጣን ክንሱ መልኣኽ መሲሉ ክቀርብ ዝፍትን ዘሎ። እቲ ዘይካሓድ ሓቂ ግን፡ ህግደፍ ንወያነ ከየደቅስ ክብል ከምባዓል ተስፋየ ገብርኣብን፡ እንዳርጋቸዉ ጽገን፡ ከምኦም ዝኣመሰሉን ኣብ ሓድነት ህዝብታት ዝፈጠርዎ ነቃዓት ሎሚ ብልዙብ ስብከት ሰላም ዶክተር ኣቢ ዝፍወስ ኣይኮነን። እቲ ሃስያ ፍሕፍሕን ብሄራት ኢትዮጵያ ካብ ፈኸም ናብ ፉሕ ፉሕ ዝብል ዓሌታዊ ረጽሚ ተሰጋጊሩ እዩ።

ንኩነታት ህዝብታት ኢትዮጵያዉያን ተተዓዚብና፡ ብፍላይ ኣብ ሞንጎ ህዝብታት ኣምሓራን፡ ኦሮሞን፡ ሶማልያን ትግራይን ዘሎ ፍሕፍሕ ዓሰብ ብምርካብ ወይ ምስ ኢሰያስ ካባ ብምልዉዋጥ ዝፍታሕ ኣይኮነን። ዉያነ ካብ ጠፈር ዝወረደ ጉጅለ ኣይኮነን፡ ካብ ዓቢ ታሪኽን ሞራልን ዘለዎ፡ ንታሪኽ ኢትዮጵያ ዝለወጠ ፍሉይ ማኣዝን ዘትሓዘን፡ ህዝቢ ትግራይ ዝመንጨዎ ደቂ ህዝቢ ዘቆምዎ ዉድብ እዩ። መንግስቲ ዶክተር ኣቢይ ነዚ ዝርድኦኳ እንተኾነ፡ ነቶም ወደብ ዓሰብን፡ ካርታ ኤርትራን ንምጽንባር ዝሓልሙ ፖለቲከኛታት ኣምሓራን ኦሮሞን ግን ንህዝቢ ትግራይ ጎሲኻ ዝካኣል ይመስሎም ይኸዉን። በዚ ናይዞም ዕሸላት ፖለቲካ፡ ንትግራይ ነጺልካ ንኤርትራ ምድማር ማለት፡ ብክሳድ ከይሓለፍካ ናብ ርእሲ ምብጻሕ ማላት ምዃኑ ኣይተረድኦምን። እቲ ከይሓፈሩ ዝደጋግምዎ መደረ፡ ወያነ ኤርትራ ናጻ ሃገር ክትከዉን ኣፍቂዶም፡ ብዉሑዱ ወደብ ዓሰብ ኣሕሊፎም ሂቦማ ዝብል እዩ።

ንምዃኑ ዓሰብ ኣብ ክልል ኣምሓራዶ ወይስ ኣብ ኦሮሞ እያ ትርከብ? ኣብዛ ብክልላት ትናቖት ኢትዮጽያ፡ ብካርትኦም መሰረት ዓሰብ ኣብ ክልል ዓፈር እያ ትርከብ፡ ኣምሓራን ኦሮሞን ዶባቶም ብንጹር ዝፈልጥዎ ዉሑዳት እዩም። ብሄረ ኣምሓራ፡ ብነጋዉሶም ዝተሰመረሎም ናይ ልዕልና ሕማም ዝተለኽፉ ከም ባዓል  ዋጦት ቴዲ ኣፍሮ ዘምልኽ፡ ካልኦት ብማዕርነት ብሄራት ዘይኣምኑ ብርክት ዝበሉ ጸለዉቲ ሰባት ዝምእዘን ጉጅለ ክኸዉን ከሎ፡ ብሂረ ኦሮሞ መዋእሉ ተሓሪምዎ ዝጸንሐ መሰሉ ሳላ ወያነ ዝፈጠሮ ባይታ ተጠቂሙ ከራጋግጽ ደረቱ ዝሓለፈ ምልዕዓል ኣብዘካይደሉ ዘሎ እዋን፡ ሓለቃ ድያብሎስ ኢሰያስ ምዕዳም ማለት፡ በርበረ ኣብ ዝበዝሖ ጸብሒ ድልኽ ምዉሳኽ ማለት እዩ።

እምባኣር ኣብ ኢትዮጵያ ዘሎ ጸገም “game over’’ ዘይኮነ ሕጂ እዩ ‘’game on’’ ወይ ጌም ጀሚሩ። ህዝቢ ትግራይ ክንዲ ዘኾለሰ ኢዱ ተነኺሱሎ። እቶም ንኤርትራ ወይ ዓሰብ ንምድማር ዝሓስቡ ደቂ ኣምሓራን ካልኦትን፡ ኣዲስ ኣበባኹም ሓልዉ። ሕጂ ኢሰያስ ባሪኽለይ ኢልካ ዓሰብ ይኹን ካልእ ክፋል ኤርትራ ምግባት መላጸ ትዉሕጥያ`ሞ ምዉጻኣ ይኸፍኣኪ ከምዝባሃል ብኣግኡ ካብ ሕልሞም ክባራበሩ ይግባእ። ኣብ ዶባት ኤርትራን ኢትዮጵያን ዘሎ ዶብ ብቀንዱ  ጉዳይ ህዝቢ ኤርትራትን ትግራይን እዩ። ከም ጎረባብቲ ህዝብን ኣሕዋትን መጠን፡ ከምባዓል ኢሰያስ ዝኣመሰሉ ደመኛታት ህዝቢ ትግራይን ኤርትራን ይታኣለዩ እምበር፡ ዶባትና ዓዲ ብዓዲ፡ ስንጭሮ ብስንጭሮ፡ ኩርባ ብኩርባ ስለንፈልጦ ንምፍትሑ ንዋናታቱ ደቀባትን ዝግደፍ ጉድዩ እዩ።

እዚ ብወገን ኢትዮጵያ ዝዉሰድ ዘሎ ተበግሶ ሰላም ዝናኣድ እዩ፡ እንተኾነ ኤርትራ ጌና ኣብ ሕማም ሕርሲ እትርከብ ሃገር እያ። ኣብ ቅልዉላዉ እትርከብ ሃገረ ኤርትራ፡ ክሳብ ንቡር ኣቃዉማ ዘለዎ፡ ብስርዓተ ሕጊ ዝቅየድ ህዝቢ ዘቆሞ መንግስቲ ክሳብ ዘይተኸለት፡ ምስ ሸፋቱ ዝብጦ ኣብ ኣጻብዕቶም ወይ ካባ ኣብዝባኖም ኣጎልቢብካ ዝካየድ፡ ዉዕል ኣብ ልዕሊ ዉዕል ተተፋራረምካ ብዙሕ ትርጉም ዝዋሃቦ ኣይኮነን፡ ንግዚኡ ግን ንገለ ህንጡያት መዛናግዒ ክኸዉን ይኽእል እዩ፣ ነዊሕ ስለዘይከይድ ንግዚኡ ተዛነዩ። ዉዒሊ ሓዲሩ ግን፡ ኤርትራ ብህዝባ ዝማሓደር መንግስቲ ምስ ኣቆመት ኩሉ፡ ሓባቢልካን ሸፋፊንካን ዝካየድ ዉዕላት ናብ ጓሓፉ ምከዝድርበ ርግጽ እዩ።

ምልኪ ይፍረስ፡ ፍትሒ ይንገስ

ብኣማን ጎይትኦም

amang_777@yahoo.com

01/08/2018