ቅድሚ ኣርባዕተ ኣዋርሕ ፈላሚ ጉባኤ ኤርትራውያን ኣብ ከተማ ኣዋሳ ኣብ ዝካየደሉ ዝነበረ ካብ ውሽጢ ኣደራሽ ጉባኤ መልሓስ እቲ ውሕጅ ዝብል ጽሑፍ ኣቕሪበ ነይረ፡፡ብርግጽ ከምቲ ሽዑ ዝበልኩዎ  ጉባኤ ኣዋሳ  መልሓስ ናይዚ ድሒሩ ዝመጽእ ከቢድ ማዕበላዊ ውሕጅ እምበር እቲ ውሕጅ  ብቐንዱ ኣይነበረን ፡፡ ሎሚ ሰርቢ ከቢድ ደበና ንፍጹም ዲሞክራስያዊ ለውጢ ብኤርትራውያን መናእሰያት ስደተኛታት ኣብ ማእከል ኢትዮጲያ ይተኣኻኸብ ኣሎ፡፡ “ይሃምም ኣሎ ይነጉድ ኣሎ ሓረስታይ ዛላ ኣደልድሎ!”ዝብልናይ  ተስፋ ዜማ ብመናአሰያት ስደተኛታት ብዓውታ የቃልሕ ኣሎ፡፡ ኤርትራውያን መናእሰያት ስደተኛታት ነቲ ዓትዒቱ ሒዝዎም ዝጸነሐ ኣጉል ፍርሕን ፈላላይ ስምዒታትን ስዒሮም፡ ናይ ኣእምሮ ትብዓት ወኒኖም ኣብ ቃልሲ ንዲሞክራስያዊ ለውጢ መሪሕ ተረኦም ክጻወቱ እቲ መድረኽ ናትና’ዩ! ከቢድ ሃገራዊ ሓላፍነት ንስከም! ስደት መፍትሒ ኩሉ ሽግራትና ኣይኮነን! ኣብ ጸቢብነት ዝተሰረቱ ሓለኽቲ ፍልልያት ንኹንን! ኩሉ ዓቕምታትና ንድሕነት  ህዝብን ሃገርን ኤርትራ ኢዩ! ክብሉ ዝሓበረ ድምጺ ኣስሚዖም ኣለዉ፡፡ኣብ ክልቲኡ መድረኻት ዘተ ኤርትራውያን መናእሰያት ስደተኛታት ኣብ ከተማ ሽረ እንዳስላሰ፡፡እዚ ሰርቢ’ዚ ዝፈጥሮ ከቢድ ማዕበላዊ ውሕጅ ድማ ኢዩ ንምልክን ከቢድ ጭፍጨፋን 20 ዓመታት ጉጅለ ስርዓት ህ.ግ.ደ.ፍ. ጸራሪጉ ሓርነት ህዝቢ ኤርትራ ዘረጋግጽ፡፡እዚ ክብል እንከለኹ ነቲ ኣብዚ ናይ መጠረሽታ ሰዓታት ብዝሓበረ ድምጺ ብዓውታ ይኣክል ዘቃልሕ ዘሎ ኣብ ዲያስፖራ  ዝነብር ዘሎ ኤርትራዊ መንእሰይ ንጸጋም ጎስየ ኣይኮንኩን፡፡ ዝገብሮ ዘሎ ኣዝዩ ሓያል ኣበርክቶን ዝድነቕ ናይ ቃልሲ ወንን ኣብ ታሪኽ ጉዕዞ ቃልሰና ዘንተ እለት ዝዝከር ኩቡር ምዕራፍ ኢዩ፡፡ይኹን እምበር እቲ ዝተጠርነፈ ኣዝዩ ገዚፍ ሓይሊ ኣብ መዓስከራት ስደተኛታት ኢትዮጲያ ስለ ዘሎን ማእከል ስሕበት ናይ ኩልና  ድማ እዚ ሓይሊ’ዚ ክኸውን ስለ ዝግበኦን እየ፡፡

ክልቲኡ መድረኻት ዘተ ኤርትራውያን መናእሰያት ስደተኛታት ኣብ ከተማ ሽረ እንዳ ስላሰ ኣዝዩ ዕዉት፡ ንዝጸንሑ ጸበብቲ ፍልልያት ፈቲሑ ናብ ሓደ ዕላማን ኣረኣእያን ዘስመረን ዘሰጎመን ድልድል ናይ ቃልሲ መሰረት ዘንጸፈን ምንባሩ ብዜና ክግለጽ ጸኒሑ ኢዩ፡፡ ብርግጽ ሎሚ እዚ ንኣስታት ዓሰርተ ዓመት ናይ ገዛእ ርእሱ መቃለሲ ባይታ ክፈጥር ዘይ ከኣለ መንእሰይ እጅግኡ ሰብሲቡ ገጽ መሊሱ ኣሎ፡፡መፍትሒ ኩሉ ሽግራትና ስደት ዘይኮነ መብጽዓ ስውኣትና ረጊጹ ውዕለት ሓፋሽ ህዝቢ ኤርትራ ጠሊሙ ድሌትናን ሃረርታናን ዝኾለፈ ኢሳይያስ ዝመርሖ ጉጅለ ስርዓት ህ.ግ.ደ.ፍ. ምእላይ ኢዩ፡፡ዝበል ጽኑዕ ሓሳብ ብደሚቕ ኣስሚሮምሉ ኣለዉ፡፡ኣብ ውሽጥን ኣብ ወጻኢ ስደትን ዝነብር ሓፋሽ ህዝቢ ኤርትራ ሰፊሕ መረዳእታን ኣፍልጦን ምእንቲ ከህልዎ ግን፡ ኣብ ክልቲኡ መድረኻት ዘተ ኤርትራውያን መንእሰያት ስደተኛታት ተሳታፊ ስለ ዝነበርኩ፡ሕጽር ብዝበለ ከፋፊለ ከቕርቦ ክፍትን እየ፡፡

ዘተ ኤርትራውያን መናእሰያት ስደተኛታት ኣበጋግስኡ ኣቐዲመ ብሰፊሑ ኣቕሪበዮ ነይረ እየ፡፡እዚ ብውፉያት ኤርትራውያን መናእሰያት ተቓለስቲ ዝነቐለ ኣዝዩ ሃናጺ ሓሳብ ኢዩ፡፡ መንግስቲ  ኢትዮጲያ ነዚ ንቑዱስ ዕላማ ዝተበገሰ ሓሳብ ተቐቢሉ ዝፈጠሮ ምቹእ ባይታን ዝገብሮ ዘሎ ቀጻሊ ምድግጋፍን ድማ ብልቢ ክምስገን ይግበኦ፡፡እዚ ንገባቲ ስርዓት ጉጅለ ህ.ግ.ደ.ፍ. ኣዝዩ ዘሻቐለ ንብዙሓት ተወላወልትን ተደናገጽትን ሰብ ፍሉይ ረብሓ እቲ ስርዓት፡ ናብ ወልደፍደፍ ዝመረሐ ተበግሶ ኤርትራውያን መናእሰያት ስደተኛታት ኣብ ኢትዮጲያ ኣብ ከመይ ደረጃ በጺሑ ኣሎ? ኣንጺፍዎ ዘሎ ናይ ቃልሲ መሰረት ከመይ ይመስል? ንጹር ራእይ ተበግሶ እዞም መናእሰያት እንታይ ኢዩ?ስለምንታይ ገዚፍ ደገፍን ምትብባዕን መንግስቲ ኢትዮጲያ ኣብ ኤርትራውያን መናእሰያት? ተራ ኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ንዲሞክራስያዊ ለውጢ በዞም መናእሰያት እዚአቶም በኸመይ ይረአ? ኣብ ፖለቲካውያን ውድባት ዘሎ ኣመለኻኽታ ከመይ ኢዩ? ቅድሚ ምርኣይና ዘተ ኤርትራውያን መናእሰያት ስደተኛታት ካልኣይ መድረኽ ከመይ ነበረ ብሕጽር ዝበለ እቲ ዝነበረ ርሱን ሃዋህው ከቐድሞ፡፡

እቲ ብኣስታት 160 ኤርትራውያን መናእሰያት ስደተኛትት፡ ኣብ ወርሒ ጥሪ ናይዚሒዝናዮ ዘለና ዓመት ዝጀመረ ናይ ዘተን ምርድዳእን መንፈስ፡ ኣብ ውሽጢ ሓጺር ግዜ ብዝተዓጻጸፈ መገዲ ሰፊሑ፡ ኣብ ኩለን መዓስከራት ስደተኛታትን ኣዲስ ኣበባን ኣወንታዊ ጽልዋ ኣሕዲሩ ኢዩ፡፡ድሕሪቲ ብጉሉጽነት ዝተኻየደ ቀዳማይ መድረኽ ዘተ ብወለንታዊ ተበግሶ ውፉያት መናእሰያት ኣብ ኩለን መዓስከራትን ኣዲስ ኣበባን ድልድል መሰረት ዘለወን ግዝያውያን ማሕበራት ተመስሪተን እየን፡፡እዘን ማሕበራት እዚኣተን ድማ ኢየን ካልኣይ ዙርያ ዘተ ኤርትራውያን መናእሰያት ብዝቐልጠፈ ንኽካየድ ሓያል ድፊኢት ዝገበራ፡፡ካልኣይ መድረኽ ዘተ ኤርትራውያን መንእሰያት ስደተኛታት፡ምሉእ ብምሉእ ኣብ መዓስከራት ዝነበሩ መንእሰያት ዝተሳተፍዎ ኢዩ ነይሩ፡፡ኣስታት 210 ተሳተፍቲ 29 ካብዚ ቁጽሪ’ዚ ደቂ ኣንስትዮ እየን ነይረን፡፡ካልኣይ መድረኽ ዘተ ኤርትራውያን መናእሰያት ስደተኛታት”ኩሉ ዓቕምታትና ንድሕነት ህዝብን ሃገርን ኤርትራ ኢዩ!!”ኣብ ትሕቲ ዝብል መሪሕ ጭረሖ ኢዩ ብርሱን ሃዋህው ተኻይዱ፡፡ ኣብዚ ናይ ዘተን ምርድዳእን መኣዲ ኣባላት ኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ንዲሞክራስያዊ ለውጢ ኣቶ ዮውሃንስ ኣስመላሽን ኣምባሳደር ኣድሓኖም ገብረማርያምን ተሳቲፎም ነይሮም ኢዮም፡፡ ላዕለዎት ሰበስልጣን መንግስቲ ኢትዮጲያ ሓለፍቲ ክፍሊ ኢምግረሽንን ጉዳይ ስደተኛታትን ውን ኣብዚ ናይ ዘተ መኣዲ ተኻፊሎም ኢዮም፡፡ ተራ ኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ንዲሞክራስያዊ ለውጥን መንግሰቲ ኢትዮጲያን እንታይ ነይሩ ኣብ ዝቕጽል ብዝርዝር ከቕርቦ እየ፡፡

ካልኣይ መድረኽ ዘተ መናእሰያት ካብቲ ቀዳማይ ዝፈልዮ እተሃለወ ኣብ ተሳተፍቲ ስክፍታ ይኹን ፍርሂ ምሉእ ብምሉእ ዝተቀንጠተሉ ነጻ መድረኽ ብምንባሩ ኢዩ፡፡ቀዳማይ መድረኽ ዘተ መንእሰያት ፈላሚ ብምንባሩ ነጻ ኬንካ ሓሳብካ ምሃብ ብተዛማዲ  ቁጥብነት ነይርዎ ኢዩ፡፡ኣብ ክልቲኡ መድረኻት ዘተ ኤርትራውያን መንእሰያት ዝተጠረየ ገዚፍ ተመክሮ ግን ኣሎ፡፡ወጽዓታት ሕድሕድካ ብዘይ ስከፍታ  ምውራዱን መፍትሒ ብሓባር ምፍታሽን ኢዩ፡፡ነዊሕ ዓመታት ኤርትራዊ መንእሰይ ብዝወረዶ ከቢድ ኣደራዕን ጥልመትን ነጻጊ ባህሪ እምበር ሰማዒ ወይ ጸዋር ባህርያት ኣየማዕበለን፡፡ኣብዚ ታሪኻዊ ናይ መጠረሽታ ሰዓታት ግን መፍትሒ ኩሉ ሽግራት ኮፍ ኢልካ ምርድዳእን ምልዛብን ምዃኑ ብዝግባእ ፈሊጡን ተገንዚቡን ኣሎ፡፡እቲ ንኽልቲኡ መድረኻት ዘተ ዘዐወተ ቀንዲ ሮቛሒ ውን እዚ ብጉጅለ ስርዓት ህ.ግ.ደ.ፍ. ኮነ ኢልካ ዝተሓከ ኩቡር ናይ ምርድዳእን ምጽውዋርን ባህልና ክምለስ ብምኽኣሉ ኢዩ፡፡ ንነገራት ካብ ስምዒታት ወጺእካ በቲ ሓቀኛ መገዲ ክትሪኦም ምኽኣልን ነባሪ ፍታሕ ክግበረሎም ናይ ሓባር ቃልሲ ክካየድ ምእማንን ኢዩ፡፡ካልኣይ መድረኽ ዘተ መንእሰያት ነዚ ቀዲመ ዘልዓልኩዎ ዛዕባ ብዝግባእ ዘንጸባረቐ ኢዩ ነይሩ፡፡እቲ ምንታይ ከበድቲ ኣብ ጸቢብነት ዝተሰረቱ ንቓልሲ ዘየሰጉሙ ዛዕባታት ምስ ሓያል ሃፈጽትኦም ተላዒሎም ኢዮም፡፡ምንህሃር ስሚዒትካ ዘይ ምቁጽጻር ክስተታት ውን አጋጢሞም ኢዮም፡፡ዜርካ ዜርካ እቲ ፍታሕ ተነሃሂርካ ምኻድ ኣብ ሕድሕደካ ምትፍናን ዘይኮነ ግን ምልዛብን ምርድዳእን ኢዩ፡፡ነዚ መስርሕ’ዚ ተሳጊሩ ኢዩ፡ ክልቲኡ መድረኻት ዘተ ኤርትራውያን መናእሰያት ስደተኛታት ኣብ ከተማ ሽረ እንዳስላሰ ምሉእ ዓወት ጨቢጡ ክወጽእ ዝኸኣለ፡፡

ዘልኣለማዊ ዝኽሪ ንሰማእታትና

ሚኪኤል እምባየ (ኣራንቺ)

Aranchi03@yahoo.com