ኣብ መወዳእታ ወርሒ ሓዳር 2015 ብመድረኽ ተዓዲሙ ኣብ ኬንያ ዝተጋበአ ኣኼባ ሕላገቱ “ብርኹባት ኤርትራውያን ዝተመወለ ናይ መጀመርያ ኣኼባ” እናተባህለ ስለ ዝተወደሰሉ፡ ኣይፋሉን እዚ ብኤርትራውያን ዝተመወለ ናይ መጀመርያ ኣኼባ ከም ዘይኮነ ንምርዳእ እዩ። መድረኽ ኣብ መእተዊኦም ይኹን ኣብ መደምደምታኦም፣ ኣኼባታቶም ከምኡ እናበሉ እንተወዳደስዎ ዝገርም ኣይኮነን፡ ስለምንታይሲ ድሕሪ 15 ዓመታት፣ ንሳቶምን መሻርኽቶምን፡ ምስ ካልኦት ተቓወምቲ ኮፍ ኣይንብልን እናበሉ ክሕሰምዎ ዝጸንሑ ኣኼባ ምስ ካልኦት ተቓወምቲ ኢና በሃልቲ ኮፍ ኢሎም ከተግብሩ ብምኽኣሎም ከወድስዎ ግድን ስለ ዝኾነ! እቲ ዝገርም ግን ኣባል ኤርትራዊ ደሞክራስያዊ ኪዳን ኵይንካ፡ ትማል ደጋጊምካ ዓዲምካዮም፡ ዕጭ ዝሓንፈፉ ውድባት፣ ኣብ ኬንያ ከፊሎም ስለዝጸውዑኻ ኬድካ፣ “ንመጀምርያ ግዜ ብኤርትራውያን ዝተመወለ ኢልካ ክትጭርሕ ኮሎኻ ግን ነቲ ብስኡናት ኤርትራውያን ዝተመወለ ባይቶ-ኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ንደምክራስያዊ ለውጢ (ኤሃባደለ) ኣነኣኢስካን ኣቍናጺብካን፣ ተራ ተቓለስትን፣ ውጹዓት ኤርትራውያን ምኽሓድ እዩ ዘስምዕ።

እወ ናይ ኣዋሳ ቀዳማይ ጉባኤ (ኤሃባደለ) ብግሉጽ ብመንግስቲ ኢትዮጵያ ተመዊሉ እናተባህለ እዩ ዝዕለለሉ። እንተኾነ ግን፣ ካብ ሰንዓ-ፎርም ዝሓገዞ ምወላ፣ ተሳተፍቲ ኤርትራውያን ባዕላቶም ዝመወልዎ ከም ዝበዝሕ ዘይምርዳእ ዘምጸኦ ኣርሒቑ ዘይርኢ ኣተሓሳስባ ኢዩ። ኣብ ቀዳማይ ጉባኤ ኣዋሳ፣ ካብ ሰሜን ኣመሪካ ጥራይ ገለ 80 ሰባት ተኻፊሎም፣ ናይ ኣየር ቲኬት ጥራይ ዝተኸፍለ ገንዘብ $150 ሸሕ ዶላር ክኸውን እንከሎ፣ ነፍሲ ወከፎም ከኣ ንክልተ ሰሙን ወይ ወርሒ ዘካይዶም ገንዘብ ብውሑዱ $1,000.00 ወይ ክሳብ $2,000.00 ዶላር ኣውጺኦም ኢዮም ኣካይዶሞ። ስለዚ ካብ ሰሜን ኣመሪካ ጥራይ፣ ካብ ስኡናት ኤርትራውያን ሓደ $250.000.00 (ርብዒ ሚልዮን ዶላር) ከም ዝተዋጸአ ብህዝቢ ኤርትራ ክፍለጥ ይግባእ። እዚ ገንዘብ እዚ መንግስቲ ኣመሪካ፡ ካናዳ፡ ሸወደን፡ ወይውን ብራስልስ ዝሃቡዎም ኣይኮነን። እንታይ ደኣ፣ ክልተ ስራሕ እናሰርሑ፡ ብጻማ ረሃጽጾም ዝኸፈልዎ ገንዘብ እዩ። ኣብዚ ሰንዓ-ፎርም ናይ ምትእንጋድ ዝገብርዎ ሓገዝ ንምቅላል ዘይኮነስ ተራ ናይቶም ድሕሪ 24 ዓመታት ሕጂ ዝተበራበሩ ርኹባት ኤርትራውያን ክጋነን ከሎ፣ ናይቶም ን24 ዓመታት ወይ ካብኡ ንላዕሊ ላሕ ዝበሉ ዜጋታት ኣብ ግምት ዘየእተወን፡ ቃልሲ ቀዳሞት ዝሰገረን፣ ዘየመጕሰን ኣበሃህላ ስለ ዝኾነ እዩ።

ቀዳማይ ሱሩዕ ኣኼባ ሃገራዊ ባይቶ ኣብ ዝተገብረሉ ግዜ እውን ኩሉ ኣባል ባይቶ ባዕሉ ከፊሉ ይምጻእ ተባሂሉ ካብ ሰሜን ኣመሪካን፡ ኤውሮጳን፡ ኣውስትራልያን ዳርጋ $150,000.00 ሚእትን ሓምሳን ሽሕ ዶላር ዝጠፍኦ ኣኼባ እዩ ነይሩ። ብድሕሪኡ እውን ባይቶ ኣብ ደውታ ኣትዩ ተባሂሉ ጉዕዙኡ ገምጊሙ መሪሕነቱ ኣብ ደብረዘይቲ ዝቐየረሉ ግዜውን፣ ካብ ሰሜን ኣመሪካ ጥራይ ናይ $40 ሸሕ ዶላር ዝግመት ወጻኢ ተገይሩሉ እዩ። ነቲ ካብ ምዕራባዊ ሃገራትን ማእከላይ ምብራቕን ዝወጽእ ገንዘብ ደለይቲ ለውጢ ብሓደ ሸነኽ ገዲፍካ፡ ነቶም ካብ ብሕቡራት መንግስታት ዝምወል መዓስከር ስደተኛታት ሱዳንን ኢትዮጵያን እውን፡ ብዘይካ ካብ ዶባት ኢትዮጵያ ዝኸፈለሎም ናይ ኣውቶቡስ ቲኬት፡ ካብ ዝተመጽወተሎም ገንዘብ፣ ካብ ኣፍ ድኻታት ቆልዑ መንጢሎም ባዕሎም ከፊሎም እዮም ጉባኤ ከዐውቱ ዝመጹ። እቶም ካብ ሱዳን ዝመጹ ተጋባእቲ ሓደ ግዜ ኣብ ከተማ መተማ ተደናጉዮም ንመግቦም ዝኸውን ውጽኢት ስለ ዘይተገብረሎም እኳ፡ ካብ መንጎኦም ብዝተዋጸአ ገንዘብ ከም ዝተዓንገሉ ኢየ ዝፈልጥ። ጉባኤ ወዲኦም ነናብ ዓዶም ክምለሱ ከለው እውን ብተበጉሶ ገለ ግዱሳት “መምለሲ እግሪ” ንግበረሎም ተባሂሉ ሓገዝ ተገይሩ እዮም ዝተመልሱ። ድሕሪ እዚ ኹሉ ግን ዓበይቲ መራሕቲ ኪዳን ከይተረፈ ኣብ ኬንያ ከይዶም “ንመጀመርያ ግዜ ብኤርትራውያን ዝተመወለ” ክብሉ ከለዉ እቶም ንኤርትራዊ ሃገራዊ ባይቶ ክዉን ዝገበሩ ዜጋታትከ፣ ጀርመናውያን ድዮም ውይስ ኬንያውያን? ዘብል እዩ።

እዚ ኣብ ላዕሊ ተጠቒሱ ዘሎን እንተላይ እቲ ናይ 2008፡ ኪዳን ኣብ ክልተ ዝተመቐለሉ ግዜውን፡ ሲቪክ ማሕበራት ተዓዲሙ ካብ ሸቂሉ ዝረኸቦ ገንዘብ ጌሩ እዩ ፍልልያት ክልተ ብሎክ ኪዳን ከተዓርቕ ዝመጸ። እዚን ከምኡ ዝኣምሰለን ድሕሪ ናይ ባድመ ወራር ዝምወል ዝነበረ ጉዕዞታት እዩ ዝነበረ። ምልስ ኢልና ግን ኣብ ዝተፈላለየ ቦታታት ዓለም ብፍላይ ከኣ ኣብታ መናሃርያ ደሞክራስያዊ ቃልሲ እትፍለጥ ከተማ ናይ ሃገረ ጀርመን-ካስል እውን ብገንዘብ ስኡናት ኤርትራውያን ክንደይ ንጥፈታት ዘይተመወለ። ሓደ ካብኡ ናይ ካስል ማኒፌስቶ ዝተኣወጀሉ ክጥቀስ ይከኣል።

እዚ ብሓፈሽኡ ናይ ፋይናንስ (ምወላ) ንጎድኒ ገዲፍና፡ እዚ ብፖለቲካዊ ሸነኹ ክምዘን እንከሎ “ማእከላት” ቃልሲ ዝመቅልን ዘነኣእስን ዘመተ ናይ መጀመርያ ኣይኮነን። ቅድሚ ሕጂ ብማሕበር መንእሰያት ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ሰውራዊ ባይቶ እናተወደበ ሓርነታውን ዲሞክራስያዉን ቃልሲ ዘጕሃህር ዝነበረ መዓስከር ካስል፣ ድሕሪ ንግንባር ሃገራዊ ድሕነት ኤርትራ ዝመስረተ ናይ 4+1 ሓድነት፣ ነቲ ዝኸይድ ዝነበረ ኣብ ካስል ዝዓስከረ ፖለቲካዊ ሓድነታት ዝምክት ኣብ ኣብ ፍራንክፎርት ካልእ ፈስቲቫል ተፈጢሩ እዩ።  እዚ ኣኼባ’ዚ ኣጋይሹ ጌሩ ዝጸውዖም ኣጋይሽ፣ ለንደን ዝመዓስከሩ ስድሪ ዝተባህለ ሲቪክ ማሕበርን፣ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራን፣ ፈደራላዊ ምንቕስቓስ ኤርትራን ምንባሮም ክዝከር እንከሎ፣ ሕጂ ከኣ ብኣኼባ ናይሮቢ ጌርካ ካብ መናሃርያ መዓስከር ባይቶ ኣዲስ ኣባባ ጕቲትካ ንምውጻእ ዝዓለ ምዃኑ ነቲ ሃሁ ናይ ፖለቲካ ዝፈልጥ ዘደናግሮ ኣይኮነን። እምበእርከስ ካብ ቀንዲ መዓስከር፡ ዲሞክራሲ ካስል፣ ፍራንክፎርት ተወሊዳ፣ ሕጂ ከኣ ብውሳኔ ባይቶ ማእከል ኤሃባደለ ኣዲስ ኣበባ ይኸውን ዝብል ውሳኔ፡ ብናይሮቢ ክትካእ ኣሳናዳዊት ሽማግለ ተዳልያትሉ ኣላ። ሓንቲ ካብ ባይቶ ወጻኢ ብደገ ዝነበረት ውድብን፡ ሓንቲ መድረኽን ኮይነን ካብ ጉባኤ ዝወሰኖ ቦታ ብማሕፉደኤን ኣልቂቐን ኣብ ሃገርናን ህዝብናን ዘይዳወበሉ ሃገር ኣዘናቢለንኦ ኣለዋ። ርኹባት ኤርትራውያን ድዮም ካልኦት መወልቲ ከኣ ንመጀመርያ ዘይኮነስ ንካልኣይ ግዜ ካብ ማእከል ቃልስና ከዘናብሉና ሃቂኖም ናይ ባይቶ ኣሰናዳዊት ሽማግለ ጨውዮም ወሲዶማ ምህላዎም ህዝብናን ኤሃባደን ክፈልጥ ኣለዎ።

እቶም ኣብ ናይ ኬንያ ኣኼባ ክመጹ ዘይተደልዩ ኤርትራውያን ውድባት ግን ኣቕጣጫ ቃልሶም ኣወሃሂዶም ንሰሜን ደኣምበር ንደቡብ ዝኣመተ ቃልሲ ከምዘይብሎም ብቓልሶም ኣረጋጊጾም ኣለው። እቶም ርኹባት ኤርትራውያን ድማ ዓዲ ዝመልሶም ቃልሲ እንተደእደልዮም፣ እዚ ንዓድና ዝጠመተ ገድሊ ደኣምበር፣ ንስለ ኣኼባ ኣብ ለንደን፣ ኣትላንታ፣ ዋሽንግቶን ዲሲ፣ ደቡብ ኣፍሪቃ ወዘተ…ብመድረኽ ይኹን ብኻልእ ናይ ኤራ (ERA) መሰል ኣገልግሎት ኣቢሎም ክሕግዝዎ ዝጸንሑ፣ ናይ ፖለቲካ ንግደት ደኣምበር፣ ንህግደፍ ሓንቲ ሚተር እውን ትኹን ካብ ግብረ እከይ ስልጣኑ ከም ዘይኣላቐቖ ክርድእዎ ይግባእ። ነዚ ኣብ ግምት ብምእታው እምበእር፣ ርኹባት ኤርትራውያን ዝሕገዝ ገንዘብ እንተኣልይዎም ነቶም ኣብ መዓስከራት ስደተኛታት ሱዳንን፣ ኢትዮጵያን ዝኽርትቱ ዘለዉ ስደተኛታት እንተ ዘበርክትዎ ኣዝዩ ኣድማዒ ምዅነን፣ እንተወሓደ ኸኣ ምስጋናን፣ ጽድቅን እውን ምረኸብሉ እብል። ርኹባት ኤርትራውያን ብተግባር ዓዲ ዝመልሰና ቃልሲ ኣለሊኹም፣ ውጽዓት ዝረብሕሉን ህዝብና ሓራ ዝወጸሉን ንዓዲ ገጹ ዝመልስ ቃልሲ ከተካይዱን እናተማሕጸንኩ ብለበዋ እፋነወኩም።

ሓድጉ ተኪኤ